АРХІТЕКТУРА ПОВЕДІНКИ: РЕАКЦІЇ, СПІЛКУВАННЯ ТА ВЗАЄМОДІЇ

Автор(и)

  • Дмитро Аранчій Київський національний університет будівництва і архітектури, Україна https://orcid.org/0009-0005-4661-0474

DOI:

https://doi.org/10.32347/2077-3455.2025.71.3-20

Ключові слова:

поведінкова архітектура, інтерактивна система, теорія розмови, стохастичні процеси, адаптація, двостороння взаємодія

Анотація

У статті розглядається поведінкова архітектура, що здатна до зворотної реакції, спілкування та двосторонньої взаємодії, зокрема за рахунок самонавчання. Такими є системи адаптації, які здатні проявляти складну поведінку. Архітектура стаючи також машиною та набуваючи "інтелекту" нерідко може проявляти нетривіальну й непередбачувану емерджентну поведінку. Остання базується на відносно простій конструкції своєї механіки (будови "тіла") та електроніки й інструкцій/алгоритмів взаємодії (будови "розуму"). Прослідковується еволюція від перших спроб створення систем спілкування у XX столітті у царині ранньої кібернетики. Зокрема у таких роботах як проєкти Ґордона Паска як MusiColour та Колоквій Мобілів (які включно з релевантністю до архітектури розглянуті у цій статті), механічних "розумних" створінь Уолтера Ґрея Уолтера та до сучасних використань. До них у тому числі відносяться проєкти NOX, Minimaforms та Aranchii Architects. Основний акцент робиться на методі (алгоритмові) взаємодії, який базується, як правило, на відповідних йому у часові новітніх науково-технічних досягненнях, зокрема у царині машинного навчання, а також на цінності, яку ця взаємодія несе - цінність натомість носить здебільшого гуманістичний (спрямований на задоволення ментальних потреб: зацікавлення людини, формування у неї нового досвіду та контролю над невизначеністю, або ж оптимізацією фізичних властивостей середовища перебування для покращення якостей життя) та останнім часом також сталий (sustainable) характер. Аналізуються приклади дослідницьких та утилітарних втілень у світі та пропонуються шляхи розвитку взаємодії в архітектурі за залучені частиною простору (адаптація шкіри/оболонки, реконфігурація структури, та еволюція елементів внутрішнього простору) з користю для людини й середовища, у тому числі урбаністичного та містопланувального.

Біографія автора

Дмитро Аранчій, Київський національний університет будівництва і архітектури

Аспірант, асистент кафедри інформаційних технологій в архітектурі Київського національного університету будівництва і архітектури

Посилання

Список література:

Pask Gordon. A Comment, a case history, a plan. Cybernetics, Art and Ideas, Studio Vista (London), 1971, p. 76-99.

Haque Usman. The architectural relevance of Gordon Pask, in 4d Social - Interactive Design Environments, Wiley & Sons, 2007, p. 54-61.

Колберт Е. Шосте вимирання; пер. з англ. В. Плискін. Київ : Наш формат, 2017. 280 с.

Johnston John. Cybernetics and the New Complexity of Machines. The Allure of the Machinic Life: Cybernetics, Artificial Life, and the New A.I., The MIT Press, 2008. P. 27-62

Walter Grey Walter. An imitation of life, Scientific American (1950) 182(5): 42-45

ArchDaily.. AD Classics: Montreal Biosphere / Buckminster Fuller. ArchDaily. (2014, November 10). URL: https://www.archdaily.com/572135/ad-classics-montreal-biosphere-buckminster-fuller.

Аранчій, Д.О. Алгоритмічні методи архітектурного формотворення: монографія. Київ: Aranchii Publishing, 2016. 152 с.

Minimaforms. Petting Zoo [Електронний ресурс] // Minimaforms. URL: https://minimaforms.com/project/petting-zoo.

Аранчій Д.О. Точковий атрактор та лінійні афінні перетворення. Прикладна геометрія та інженерна графіка. Київ: КНУБА, 2011. Вип. 87. С. 53-55

ArchDaily. Dmytro Aranchii Architects constructs interactive park on top of shopping center [Електронний ресурс] // ArchDaily. 2017. URL: https://www.archdaily.com/877062/dmytro-aranchii-architects-constructs-interactive-park-on-top-of-shopping-center.

Aranchii Architects. Ubiquitous. Інтерактивна інсталяція [Електронний ресурс]. URL: http://aranchii.com/ua/blog/ubiquitous/.

Aranchii Architects. Чорне співіснування [Електронний ресурс]. URL: http://aranchii.com/ua/blog/chorne-mizhspivisnuvannia/.

Design Research Lab. Nomad [Електронний ресурс] // AA School of Architecture. URL: https://drl.aaschool.ac.uk/nomad.

ArchDaily. Nomad: The self-aware heir to Buckminster Fuller [Електронний ресурс]. 2015. URL: https://www.archdaily.com/771884/nomad-designs-the-self-aware-heir-to-buckminster-fuller.

Aranchii Architects. NoMad. Архітектурна система поведінкової збірки [Електронний ресурс] // AADRL. URL: http://aranchii.com/ua/blog/nomad/.

Design Research Lab. Schumacher studio [Електронний ресурс] // AA School of Architecture. URL: https://drl.aaschool.ac.uk/schumacher-studio.

DS+R (Diller Scofidio + Renfro). The Shed [Електронний ресурс] // DS+R. – URL: https://dsrny.com/project/the-shed.

Кирпач В.І., Аранчій М.О., Аранчій Д.О., Реновація вагонного депо Київ-Пасажирський: параметрична архітектура. Вагонний парк: Реалії і перспективи, Київ, 2013. Вип. 11 (80). С. 45-48.

Aranchii Architects. Реновація вагонного депо Київ-Пасажирський [Електронний ресурс]. URL: http://aranchii.com/ua/blog/depo/.

References

Pask, G. (1971). A comment, a case history, a plan. In J. Reichardt (Ed.), Cybernetics, art and ideas (pp. 76–99). London: Studio Vista. (in English).

Haque, U. (2007). The architectural relevance of Gordon Pask. In L. Schneider (Ed.), 4D social: Interactive design environments (pp. 54–61). London: Wiley & Sons. (in English).

Colbert, E. (2017). Shoste vymyrannia [The sixth extinction]. (V. Plyskin, Trans.). Nash Format. (in Ukrainian)

Johnston, J. (2008). Cybernetics and the new complexity of machines. In The allure of the machinic life: Cybernetics, artificial life, and the new A.I. (pp. 27–62). Cambridge: The MIT Press. (in English).

Walter, W. G. (1950). An imitation of life. Scientific American, 182(5), 42–45. (in English).

ArchDaily. (2014, November 10). AD Classics: Montreal Biosphere / Buckminster Fuller. ArchDaily. URL: https://www.archdaily.com/572135/ad-classics-montreal-biosphere-buckminster-fuller (in English)

Aranchii, D. O. (2016). Alhorytmichni Metody Arkhitekturnoho Formotvorennia [Algorithmic Methods of Architectural Morphogenesis] (Monograph). Aranchii Publishing. (in Ukrainian)

Minimaforms. (n.d.). Petting Zoo. URL: https://minimaforms.com/project/petting-zoo (in English)

Aranchii, D.O. (2011). Tochkovyi atraktor ta liniini afinni peretvorennia [Point attractor and linear affine transformations]. Prykladna heometriia ta inzhenerna hrafika [Applied Geometry and Engineering Graphics], (87), 53–55. (in Ukrainian)

ArchDaily. (2017, July 24). Dmytro Aranchii Architects constructs interactive park on top of shopping center. ArchDaily. URL: https://www.archdaily.com/877062/dmytro-aranchii-architects-constructs-interactive-park-on-top-of-shopping-center (in English)

Aranchii Architects. (n.d.). Ubiquitous. Aranchii Architects. URL: https://aranchii.com/blog/ubiquitous/ (in English)

Aranchii Architects. (n.d.). Black coexistence. Aranchii Architects. URL: https://aranchii.com/blog/black-coexistence/ (in English)

Design Research Lab. (n.d.). Nomad. AA School of Architecture. URL: https://drl.aaschool.ac.uk/nomad (in English)

ArchDaily. (2015, August 21). Nomad: The self-aware heir to Buckminster Fuller. ArchDaily. URL: https://www.archdaily.com/771884/nomad-designs-the-self-aware-heir-to-buckminster-fuller (in English)

Aranchii Architects. Nomad. Architectural Behavioural Modular System. AADRL. Aranchii Architects. URL: http://aranchii.com/blog/nomad/ (in English)

Design Research Lab. (n.d.). Schumacher studio. AA School of Architecture. URL: https://drl.aaschool.ac.uk/schumacher-studio (in English)

DS+R (Diller Scofidio + Renfro). (n.d.). The Shed. DS+R. URL: https://dsrny.com/project/the-shed (in English)

Kyrpach, V.I., Aranchii, M.O., & Aranchii, D.O. (2013). Renovatsiia vahonnoho depo Kyiv-Pasazhyrskyi: Parametrychna arkhitektura [Renovation of Kyiv-Pasazhyrskyi Wagon Depot: Parametric Architecture]. Vahonnyi park: Realii i perspektyvy [Wagon Park: Realities and Prospects], (11) (80), 45–48. (in Ukrainian)

Aranchii Architects. (n.d.). Renovation of Kyiv-Pasazhyrskyi Wagon Depot. Aranchii Architects. URL: https://aranchii.com/blog/depot/ (in English)

##submission.downloads##

Опубліковано

2025-03-28

Як цитувати

Аранчій, Д. (2025). АРХІТЕКТУРА ПОВЕДІНКИ: РЕАКЦІЇ, СПІЛКУВАННЯ ТА ВЗАЄМОДІЇ. Сучасні проблеми Архітектури та Містобудування, (71), 3–20. https://doi.org/10.32347/2077-3455.2025.71.3-20

Номер

Розділ

ТЕОРІЯ ТА ІСТОРІЯ АРХІТЕКТУРИ