МІЖНАРОДНИЙ ДОСВІД АРХІТЕКТУРНОГО ПРОЄКТУВАННЯ ШКІЛЬНИХ БУДІВЕЛЬ НА ЗАСАДАХ ЕНЕРГОЕФЕКТИВНОСТІ

Автор(и)

  • Алі Емаміанфар Київський національний університет будівництва і архітектури, Україна https://orcid.org/0000-0002-2729-3590
  • Юлія Третяк Київський національний університет будівництва і архітектури, Україна https://orcid.org/0000-0002-7537-5929
  • Раддаміла Косаревська Київський національний університет будівництва і архітектури, Україна https://orcid.org/0000-0003-1076-0364

DOI:

https://doi.org/10.32347/2077-3455.2025.73.453-467

Ключові слова:

енергоефективність, архітектура шкільних будівель, міжнародний досвід, принципи енергоефективного проєктування, просторово-планувальна структура, освітні простори, Туреччина, Індія, Японія, Китай

Анотація

Стаття презентує узагальнення міжнародного досвіду архітектурного проєктування шкільних будівель на засадах енергоефективності крізь призму цілеспрямованого огляду літератури та нормативно-методичних джерел. Методологічною основою слугує праця доктора Алі Гаффарі, яка систематизує принципи просторової організації освітніх комплексів та типові планувальні рішення. У ролі сучасних орієнтирів розглянуто керівництво CIBSE TM57 (інтегроване шкільне проєктування з балансуванням енергоспоживання, денного світла, акустики і вентиляції), матеріали IEA EBC Annex 36 (концепції комплексної реновації з урахуванням ефективності та життєвого циклу), а також стандарт ASHRAE 62.1 (вимоги до повітрообміну та якості внутрішнього повітря для навчальних будівель). У межах дослідження здійснено порівняння підходів, що стосуються морфологічних характеристик будівлі та організації комфортного світло-повітряного режиму, окреслено можливість використання проєктних рішень у різних країнах з подібними кліматичними умовами. Робота демонструє, що ефективність шкільної архітектури забезпечується не окремими прийомами, а узгодженими комплексними рішеннями, де просторово-планувальна структура, адаптована до кліматичних умов певного регіону, поєднується з нормативними вимогами до мікроклімату та експлуатаційною доцільністю будівлі. Отримані висновки формують підґрунтя для створення порівняльної матриці й подальшої адаптації міжнародних практик проєктування енергоефективних шкіл.

Біографії авторів

Алі Емаміанфар, Київський національний університет будівництва і архітектури

Доктор філософії зі спеціальності 18.00.02 «Архітектура будівель та споруд», доцент кафедри дизайну Київського національного університету будівництва і архітектури

Юлія Третяк, Київський національний університет будівництва і архітектури

Доктор архітектури, професор, завідувач кафедри дизайну Київського національного університету будівництва і архітектури

Раддаміла Косаревська, Київський національний університет будівництва і архітектури

Кандидат архітектури, доцент, доцент кафедри дизайну Київського національного університету будівництва і архітектури

Посилання

Список літератури:

غفاری، علی. (1377). اصول و مبانی طراحی فضاهای آموزشی. جلد پنجم: سازماندهی های فضائی: تعیین اصول ساخت و معرفی و تحلیل نمونه مدارس. تهران: سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس. URL: https://noandishaan.com/58986/اصول-طراحی-فضاهای-آموزشی/ (дата звернення: 20.05.2025).

CIBSE. TM57 integrated school design. London: Chartered Institution of Building Services Engineers, 2015. 78 p. URL: https://www.cibse.org/knowledge-research/knowledge-portal/tm57-integrated-school-design/ (дата звернення: 20.05.2025).

Technical synthesis report Annex 36: Retrofitting in educational buildings – Energy concept adviser for technical retrofit measures / edited by R. Barton; contributing authors H. Erhorn, O. Morck, T. Mroz, F. Schmidt. – St Albans: Faber Maunsell Ltd, 2007. 43 p. URL: https://www.iea-ebc.org/Data/publications/EBC_Annex_36_tsr.pdf (дата звернення: 20.05.2025).

ANSI/ASHRAE Addendum x to ANSI/ASHRAE Standard 62.1-2022: Ventilation and acceptable indoor air quality. Peachtree Corners, GA: ASHRAE, 2022. 7 p. URL: https://www.ashrae.org/file%20library/technical%20resources/standards%20and%20guidelines/standards%20addenda/62_1_2022_x_20221108.pdf (accessed 20.05.2025).

UNI Editorial. Historical educational architecture: The Sille Primary School by TEGET [Електронний ресурс] / UNI Editorial. 14.03.2024. URL: https://uni.xyz/journal/historical-educational-architecture-the- (дата звернення: 21.05.2025).

TEGET. Sille Primary School [Електронний ресурс] / TEGET. 2023. URL: https://teget.com/project/sille-school/ (дата звернення: 22.05.2025).

Teget. Sille Primary School [Електронний ресурс] / Archello. 2023. URL: https://archello.com/es/project/sille-primary-school (дата звернення: 23.05.2025).

XXI Magazine. Sille Primary School [Електронний ресурс] / XXI Magazine. 09.03.2024. URL: https://xximagazine.com/c/sille-primary-school (дата звернення: 24.05.2025).

ArchDaily. Sille Primary School / TEGET [Електронний ресурс] / ArchDaily. 2023. URL: https://boty.archdaily.com/us/2025/candidates/174439/sille-primary-school-slash-teget (дата звернення: 26.05.2025).

vir.mueller architects. Healthy Planet School [Електронний ресурс] / vir.mueller architects. б.д. URL: https://virmueller.com/projects/healthy-planet-school/ (дата звернення: 27.05.2025).

University of Virginia. School of Architecture. Professor Gupta’s vir.mueller architects receives multiple ‘best design firm’ recognitions [Електронний ресурс] / University of Virginia. 02.07.2024. URL: https://www.arch.virginia.edu/news/professor-guptas-virmueller-architects-receives-multiple-best-design-firm-recognitions (дата звернення: 28.05.2025).

Architectural Digest. AD100 2023: Vir.Mueller Architects [Електронний ресурс] / Architectural Digest. 11.04.2023. URL: https://www.architecturaldigest.in/story/ad100-2023-virmueller-architects/ (дата звернення: 29.05.2025).

Vir.Mueller Architects. Healthy Planet School [Електронний ресурс] / Vir.Mueller Architects. 2023. URL: https://archello.com/de/project/healthy-planet-school (дата звернення: 28.04.2025).

Vir.Mueller Architects. Healthy Planet School [Електронний ресурс] / ArchDaily. 2023. URL: https://www.archdaily.com/1022958/healthy-planet-school-viueller-architects (дата звернення: 29.04.2025).

UNI Editorial. Shonan Institute High School Library: A harmonious blend of learning and architecture [Електронний ресурс]. / uni.xyz. 15.01.2025. URL: https://uni.xyz/journal/shonan-institute-high-school-library-a-h (дата звернення: 30.05.2025).

Platform. Technology High School Library, design by kousou + Fukei Co [Електронний ресурс] / Facebook. 22.12.2024. URL: https://www.facebook.com/story.php?story_fbid=1004719131693054&id=100064649293574 (дата звернення: 31.05.2025).

Active House. 027 Indoor Playground of Yueyang County No.3 Middle School [Електронний ресурс] / Active House. б.д. URL: https://www.activehouse.info/cases/027-indoor-playground-of-yueyang-county-no-3-middle-school/ (дата звернення: 01.06.2025).

Synergy California L.P. Oklahoma Medical Research Foundation (OMRF) Phase II: Wind and solar PV design and engineering [Electronic resource] / Synergy California L.P. Perkins+Will, 2008. 29 p. URL: https://www.energime.com/downloads/OMRFphase2.1.pdf (дата звернення: 02.06.2025).

Sup Atelier. Indoor playground of Yueyang County No.3 Middle School. Architecture MasterPrize. URL: https://architectureprize.com/winners/winner.php?id=629&mode=hm&compID=12786 (дата звернення: 03.06.2025).

Song und Partners Atelier. Indoor playground (doubling as lecture hall) of Yueyang County No.3 Middle School [Електронний ресурс] / Song und Partners Atelier. 2017. URL: https://www.supatelier.com/en/projects/573 (дата звернення: 04.06.2025).

Sup Atelier. Indoor Playground Doubling as Lecture Hall of Yueyang County No. 3 Middle School [Електронний ресурс] / Sup Atelier. 28.01.2019. URL: https://www.archdaily.com/909308/indoor-playground-doubling-as-lecture-hall-of-yueyang-county-n-middle-school-sup-atelier (дата звернення: 05.06.2025).

References

Ghaffari, A. (1998). Principles and fundamentals of educational space design. Vol. 5: Spatial organizations: Determining construction principles and introduction and analysis of school samples. Tehran: School Renovation, Development and Equipment Organization. https://noandishaan.com/58986/اصول-طراحی-فضاهای-آموزشی/ (Accessed: May 20, 2025). (in Persian).

CIBSE. (2015). TM57 integrated school design. Chartered Institution of Building Services Engineers. https://www.cibse.org/knowledge-research/knowledge-portal/tm57-integrated-school-design/ (Accessed: May 20, 2025). (in English).

Barton, R. (Ed.). (2007). Technical synthesis report Annex 36: Retrofitting in educational buildings – Energy concept adviser for technical retrofit measures. Faber Maunsell Ltd on behalf of the International Energy Agency Energy Conservation in Buildings and Community Systems Programme. https://www.iea-ebc.org/Data/publications/EBC_Annex_36_tsr.pdf (in English).

ASHRAE. (2022). ANSI/ASHRAE Addendum x to ANSI/ASHRAE Standard 62.1-2022: Ventilation and acceptable indoor air quality (7 p.). ASHRAE. https://www.ashrae.org/file%20library/technical%20resources/standards%20and%20guidelines/standards%20addenda/62_1_2022_x_20221108.pdf (in English).

UNI Editorial. (2024, March 14). Historical educational architecture: The Sille Primary School by TEGET. https://uni.xyz/journal/historical-educational-architecture-the- (Accessed: May 21, 2025). (in English).

TEGET. (2023). Sille Primary School. https://teget.com/project/sille-school/ (Accessed: May 22, 2025). (in Turkish).

Teget. (2023). Sille Primary School. Archello. https://archello.com/es/project/sille-primary-school (accessed May 23, 2025). (in English).

XXI Magazine. (2024, March 9). Sille Primary School. https://xximagazine.com/c/sille-primary-school (accessed May 24, 2025). (in English).

ArchDaily. (2023). Sille Primary School / TEGET. https://boty.archdaily.com/us/2025/candidates/174439/sille-primary-school-slash-teget (accessed May 26, 2025). (in English).

vir.mueller architects. (n.d.). Healthy Planet School. https://virmueller.com/projects/healthy-planet-school/ (accessed May 27, 2025). (in English).

University of Virginia, School of Architecture. (2024, July 2). Professor Gupta’s vir.mueller architects receives multiple ‘best design firm’ recognitions. https://www.arch.virginia.edu/news/professor-guptas-virmueller-architects-receives-multiple-best-design-firm-recognitions (accessed May 28, 2025). (in English).

Architectural Digest. (2023, April 11). AD100 2023: Vir.Mueller Architects. https://www.architecturaldigest.in/story/ad100-2023-virmueller-architects/ (accessed May 29, 2025). (in English).

Vir.Mueller Architects. (2023). Healthy Planet School. Archello. https://archello.com/de/project/healthy-planet-school (accessed April 28, 2025). (in English).

Vir.Mueller Architects. (2023). Healthy Planet School. ArchDaily. https://www.archdaily.com/1022958/healthy-planet-school-viueller-architects (accessed April 29, 2025). (in English).

UNI Editorial. (2025, January 15). Shonan Institute High School Library: A harmonious blend of learning and architecture. uni.xyz. https://uni.xyz/journal/shonan-institute-high-school-library-a-h (accessed May 30, 2025). (in English).

Platform. (2024, December 22). Technology High School Library, design by kousou + Fukei Co. Facebook. https://www.facebook.com/story.php?story_fbid=1004719131693054&id=100064649293574 (accessed May 31, 2025). (in English).

Active House. (n.d.). 027 indoor playground of Yueyang County No.3 Middle School. https://www.activehouse.info/cases/027-indoor-playground-of-yueyang-county-no-3-middle-school/ (accessed June 1, 2025). (in English).

Synergy California L.P. (2008, December 30). Oklahoma Medical Research Foundation (OMRF) Phase II: Wind and solar PV design and engineering. Perkins+Will. https://www.energime.com/downloads/OMRFphase2.1.pdf (accessed June 2, 2025). (in English).

Sup Atelier. (2025). Indoor playground of Yueyang County No.3 Middle School. Architecture MasterPrize. https://architectureprize.com/winners/winner.php?id=629&mode=hm&compID=12786 (accessed June 3, 2025). (in English).

Song und Partners Atelier. (2017). Indoor playground (doubling as lecture hall) of Yueyang County No.3 Middle School. https://www.supatelier.com/en/projects/573 (accessed June 4, 2025). (in English).

ArchDaily. (2019, January 28). Indoor playground (doubling as lecture hall) of Yueyang County No. 3 middle school / SUP Atelier. https://www.archdaily.com/909308/indoor-playground-doubling-as-lecture-hall-of-yueyang-county-n-middle-school-sup-atelier?ad_medium=widget&ad_name=category--article-show (accessed June 5, 2025). (in English).

##submission.downloads##

Опубліковано

2025-06-27

Як цитувати

Емаміанфар, А., Третяк, Ю., & Косаревська, Р. (2025). МІЖНАРОДНИЙ ДОСВІД АРХІТЕКТУРНОГО ПРОЄКТУВАННЯ ШКІЛЬНИХ БУДІВЕЛЬ НА ЗАСАДАХ ЕНЕРГОЕФЕКТИВНОСТІ. Сучасні проблеми Архітектури та Містобудування, (73), 453–467. https://doi.org/10.32347/2077-3455.2025.73.453-467

Номер

Розділ

АРХІТЕКТУРА БУДІВЕЛЬ І СПОРУД