МІЖНАРОДНИЙ ДОСВІД АРХІТЕКТУРНОГО ПРОЄКТУВАННЯ ШКІЛЬНИХ БУДІВЕЛЬ НА ЗАСАДАХ ЕНЕРГОЕФЕКТИВНОСТІ
DOI:
https://doi.org/10.32347/2077-3455.2025.73.453-467Ключові слова:
енергоефективність, архітектура шкільних будівель, міжнародний досвід, принципи енергоефективного проєктування, просторово-планувальна структура, освітні простори, Туреччина, Індія, Японія, КитайАнотація
Стаття презентує узагальнення міжнародного досвіду архітектурного проєктування шкільних будівель на засадах енергоефективності крізь призму цілеспрямованого огляду літератури та нормативно-методичних джерел. Методологічною основою слугує праця доктора Алі Гаффарі, яка систематизує принципи просторової організації освітніх комплексів та типові планувальні рішення. У ролі сучасних орієнтирів розглянуто керівництво CIBSE TM57 (інтегроване шкільне проєктування з балансуванням енергоспоживання, денного світла, акустики і вентиляції), матеріали IEA EBC Annex 36 (концепції комплексної реновації з урахуванням ефективності та життєвого циклу), а також стандарт ASHRAE 62.1 (вимоги до повітрообміну та якості внутрішнього повітря для навчальних будівель). У межах дослідження здійснено порівняння підходів, що стосуються морфологічних характеристик будівлі та організації комфортного світло-повітряного режиму, окреслено можливість використання проєктних рішень у різних країнах з подібними кліматичними умовами. Робота демонструє, що ефективність шкільної архітектури забезпечується не окремими прийомами, а узгодженими комплексними рішеннями, де просторово-планувальна структура, адаптована до кліматичних умов певного регіону, поєднується з нормативними вимогами до мікроклімату та експлуатаційною доцільністю будівлі. Отримані висновки формують підґрунтя для створення порівняльної матриці й подальшої адаптації міжнародних практик проєктування енергоефективних шкіл.
Посилання
Список літератури:
غفاری، علی. (1377). اصول و مبانی طراحی فضاهای آموزشی. جلد پنجم: سازماندهی های فضائی: تعیین اصول ساخت و معرفی و تحلیل نمونه مدارس. تهران: سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس. URL: https://noandishaan.com/58986/اصول-طراحی-فضاهای-آموزشی/ (дата звернення: 20.05.2025).
CIBSE. TM57 integrated school design. London: Chartered Institution of Building Services Engineers, 2015. 78 p. URL: https://www.cibse.org/knowledge-research/knowledge-portal/tm57-integrated-school-design/ (дата звернення: 20.05.2025).
Technical synthesis report Annex 36: Retrofitting in educational buildings – Energy concept adviser for technical retrofit measures / edited by R. Barton; contributing authors H. Erhorn, O. Morck, T. Mroz, F. Schmidt. – St Albans: Faber Maunsell Ltd, 2007. 43 p. URL: https://www.iea-ebc.org/Data/publications/EBC_Annex_36_tsr.pdf (дата звернення: 20.05.2025).
ANSI/ASHRAE Addendum x to ANSI/ASHRAE Standard 62.1-2022: Ventilation and acceptable indoor air quality. Peachtree Corners, GA: ASHRAE, 2022. 7 p. URL: https://www.ashrae.org/file%20library/technical%20resources/standards%20and%20guidelines/standards%20addenda/62_1_2022_x_20221108.pdf (accessed 20.05.2025).
UNI Editorial. Historical educational architecture: The Sille Primary School by TEGET [Електронний ресурс] / UNI Editorial. 14.03.2024. URL: https://uni.xyz/journal/historical-educational-architecture-the- (дата звернення: 21.05.2025).
TEGET. Sille Primary School [Електронний ресурс] / TEGET. 2023. URL: https://teget.com/project/sille-school/ (дата звернення: 22.05.2025).
Teget. Sille Primary School [Електронний ресурс] / Archello. 2023. URL: https://archello.com/es/project/sille-primary-school (дата звернення: 23.05.2025).
XXI Magazine. Sille Primary School [Електронний ресурс] / XXI Magazine. 09.03.2024. URL: https://xximagazine.com/c/sille-primary-school (дата звернення: 24.05.2025).
ArchDaily. Sille Primary School / TEGET [Електронний ресурс] / ArchDaily. 2023. URL: https://boty.archdaily.com/us/2025/candidates/174439/sille-primary-school-slash-teget (дата звернення: 26.05.2025).
vir.mueller architects. Healthy Planet School [Електронний ресурс] / vir.mueller architects. б.д. URL: https://virmueller.com/projects/healthy-planet-school/ (дата звернення: 27.05.2025).
University of Virginia. School of Architecture. Professor Gupta’s vir.mueller architects receives multiple ‘best design firm’ recognitions [Електронний ресурс] / University of Virginia. 02.07.2024. URL: https://www.arch.virginia.edu/news/professor-guptas-virmueller-architects-receives-multiple-best-design-firm-recognitions (дата звернення: 28.05.2025).
Architectural Digest. AD100 2023: Vir.Mueller Architects [Електронний ресурс] / Architectural Digest. 11.04.2023. URL: https://www.architecturaldigest.in/story/ad100-2023-virmueller-architects/ (дата звернення: 29.05.2025).
Vir.Mueller Architects. Healthy Planet School [Електронний ресурс] / Vir.Mueller Architects. 2023. URL: https://archello.com/de/project/healthy-planet-school (дата звернення: 28.04.2025).
Vir.Mueller Architects. Healthy Planet School [Електронний ресурс] / ArchDaily. 2023. URL: https://www.archdaily.com/1022958/healthy-planet-school-viueller-architects (дата звернення: 29.04.2025).
UNI Editorial. Shonan Institute High School Library: A harmonious blend of learning and architecture [Електронний ресурс]. / uni.xyz. 15.01.2025. URL: https://uni.xyz/journal/shonan-institute-high-school-library-a-h (дата звернення: 30.05.2025).
Platform. Technology High School Library, design by kousou + Fukei Co [Електронний ресурс] / Facebook. 22.12.2024. URL: https://www.facebook.com/story.php?story_fbid=1004719131693054&id=100064649293574 (дата звернення: 31.05.2025).
Active House. 027 Indoor Playground of Yueyang County No.3 Middle School [Електронний ресурс] / Active House. б.д. URL: https://www.activehouse.info/cases/027-indoor-playground-of-yueyang-county-no-3-middle-school/ (дата звернення: 01.06.2025).
Synergy California L.P. Oklahoma Medical Research Foundation (OMRF) Phase II: Wind and solar PV design and engineering [Electronic resource] / Synergy California L.P. Perkins+Will, 2008. 29 p. URL: https://www.energime.com/downloads/OMRFphase2.1.pdf (дата звернення: 02.06.2025).
Sup Atelier. Indoor playground of Yueyang County No.3 Middle School. Architecture MasterPrize. URL: https://architectureprize.com/winners/winner.php?id=629&mode=hm&compID=12786 (дата звернення: 03.06.2025).
Song und Partners Atelier. Indoor playground (doubling as lecture hall) of Yueyang County No.3 Middle School [Електронний ресурс] / Song und Partners Atelier. 2017. URL: https://www.supatelier.com/en/projects/573 (дата звернення: 04.06.2025).
Sup Atelier. Indoor Playground Doubling as Lecture Hall of Yueyang County No. 3 Middle School [Електронний ресурс] / Sup Atelier. 28.01.2019. URL: https://www.archdaily.com/909308/indoor-playground-doubling-as-lecture-hall-of-yueyang-county-n-middle-school-sup-atelier (дата звернення: 05.06.2025).
References
Ghaffari, A. (1998). Principles and fundamentals of educational space design. Vol. 5: Spatial organizations: Determining construction principles and introduction and analysis of school samples. Tehran: School Renovation, Development and Equipment Organization. https://noandishaan.com/58986/اصول-طراحی-فضاهای-آموزشی/ (Accessed: May 20, 2025). (in Persian).
CIBSE. (2015). TM57 integrated school design. Chartered Institution of Building Services Engineers. https://www.cibse.org/knowledge-research/knowledge-portal/tm57-integrated-school-design/ (Accessed: May 20, 2025). (in English).
Barton, R. (Ed.). (2007). Technical synthesis report Annex 36: Retrofitting in educational buildings – Energy concept adviser for technical retrofit measures. Faber Maunsell Ltd on behalf of the International Energy Agency Energy Conservation in Buildings and Community Systems Programme. https://www.iea-ebc.org/Data/publications/EBC_Annex_36_tsr.pdf (in English).
ASHRAE. (2022). ANSI/ASHRAE Addendum x to ANSI/ASHRAE Standard 62.1-2022: Ventilation and acceptable indoor air quality (7 p.). ASHRAE. https://www.ashrae.org/file%20library/technical%20resources/standards%20and%20guidelines/standards%20addenda/62_1_2022_x_20221108.pdf (in English).
UNI Editorial. (2024, March 14). Historical educational architecture: The Sille Primary School by TEGET. https://uni.xyz/journal/historical-educational-architecture-the- (Accessed: May 21, 2025). (in English).
TEGET. (2023). Sille Primary School. https://teget.com/project/sille-school/ (Accessed: May 22, 2025). (in Turkish).
Teget. (2023). Sille Primary School. Archello. https://archello.com/es/project/sille-primary-school (accessed May 23, 2025). (in English).
XXI Magazine. (2024, March 9). Sille Primary School. https://xximagazine.com/c/sille-primary-school (accessed May 24, 2025). (in English).
ArchDaily. (2023). Sille Primary School / TEGET. https://boty.archdaily.com/us/2025/candidates/174439/sille-primary-school-slash-teget (accessed May 26, 2025). (in English).
vir.mueller architects. (n.d.). Healthy Planet School. https://virmueller.com/projects/healthy-planet-school/ (accessed May 27, 2025). (in English).
University of Virginia, School of Architecture. (2024, July 2). Professor Gupta’s vir.mueller architects receives multiple ‘best design firm’ recognitions. https://www.arch.virginia.edu/news/professor-guptas-virmueller-architects-receives-multiple-best-design-firm-recognitions (accessed May 28, 2025). (in English).
Architectural Digest. (2023, April 11). AD100 2023: Vir.Mueller Architects. https://www.architecturaldigest.in/story/ad100-2023-virmueller-architects/ (accessed May 29, 2025). (in English).
Vir.Mueller Architects. (2023). Healthy Planet School. Archello. https://archello.com/de/project/healthy-planet-school (accessed April 28, 2025). (in English).
Vir.Mueller Architects. (2023). Healthy Planet School. ArchDaily. https://www.archdaily.com/1022958/healthy-planet-school-viueller-architects (accessed April 29, 2025). (in English).
UNI Editorial. (2025, January 15). Shonan Institute High School Library: A harmonious blend of learning and architecture. uni.xyz. https://uni.xyz/journal/shonan-institute-high-school-library-a-h (accessed May 30, 2025). (in English).
Platform. (2024, December 22). Technology High School Library, design by kousou + Fukei Co. Facebook. https://www.facebook.com/story.php?story_fbid=1004719131693054&id=100064649293574 (accessed May 31, 2025). (in English).
Active House. (n.d.). 027 indoor playground of Yueyang County No.3 Middle School. https://www.activehouse.info/cases/027-indoor-playground-of-yueyang-county-no-3-middle-school/ (accessed June 1, 2025). (in English).
Synergy California L.P. (2008, December 30). Oklahoma Medical Research Foundation (OMRF) Phase II: Wind and solar PV design and engineering. Perkins+Will. https://www.energime.com/downloads/OMRFphase2.1.pdf (accessed June 2, 2025). (in English).
Sup Atelier. (2025). Indoor playground of Yueyang County No.3 Middle School. Architecture MasterPrize. https://architectureprize.com/winners/winner.php?id=629&mode=hm&compID=12786 (accessed June 3, 2025). (in English).
Song und Partners Atelier. (2017). Indoor playground (doubling as lecture hall) of Yueyang County No.3 Middle School. https://www.supatelier.com/en/projects/573 (accessed June 4, 2025). (in English).
ArchDaily. (2019, January 28). Indoor playground (doubling as lecture hall) of Yueyang County No. 3 middle school / SUP Atelier. https://www.archdaily.com/909308/indoor-playground-doubling-as-lecture-hall-of-yueyang-county-n-middle-school-sup-atelier?ad_medium=widget&ad_name=category--article-show (accessed June 5, 2025). (in English).
##submission.downloads##
Опубліковано
Як цитувати
Номер
Розділ
Ліцензія
Авторське право (c) 2025 Емаміанфар Алі, Третяк Юлія Вікторівна, Косаревська Раддаміла Олександрівна

Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
Автори, які публікуються у цьому журналі, погоджуються з наступними умовами:
Автори залишають за собою право на авторство своєї роботи та передають журналу право першої публікації цієї роботи на умовах ліцензії Creative Commons Attribution License, котра дозволяє іншим особам вільно розповсюджувати опубліковану роботу з обов'язковим посиланням на авторів оригінальної роботи та першу публікацію роботи у цьому журналі.
Автори мають право укладати самостійні додаткові угоди щодо неексклюзивного розповсюдження роботи у тому вигляді, в якому вона була опублікована цим журналом (наприклад, розміщувати роботу в електронному сховищі установи або публікувати у складі монографії), за умови збереження посилання на першу публікацію роботи у цьому журналі.
Політика журналу дозволяє і заохочує розміщення авторами в мережі Інтернет (наприклад, у сховищах установ або на особистих веб-сайтах) рукопису роботи, як до подання цього рукопису до редакції, так і під час його редакційного опрацювання, оскільки це сприяє виникненню продуктивної наукової дискусії та позитивно позначається на оперативності та динаміці цитування опублікованої роботи (див. The Effect of Open Access).